NGUYỄN CÔNG TRỨ (1778-1858)

Nguyễn Công Trứ là danh sĩ đời Tự Đức, lúc nhỏ có tên là Củng, tự là Tồn Chất, hiệu Ngộ Trai, biệt hiệu Hải Văn, quê ở làng Uy Viễn, xã Xuân Giang, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 1813 ông đỗ Sinh đồ (Tú tài) đến năm 1819, đỗ Giải nguyên. Năm 1820 được bổ Hành tẩu ở Quốc Sử quán, thăng dần lên Lang trung, Thị lang, Tham tri, sung chức Dinh điền sứ, Tổng đốc An Hải, nhiều lần làm tướng cầm quân dẹp thảo khấu bình định nội loạn, rồi bị cách chức, sau lại phục chức thăng Phủ doãn Thừa Thiên. Đến năm 70 tuổi (1848) ông 3 lần xin hưu trí mới được. Đời ông từng được thăng thưởng mà cũng từng bị giáng chức nhiều lần. Tính ông khảng khái, hào hùng lại phong nhã, nên trong đời có rất nhiều giai thoại thú vị. Thơ ca của ông được truyền tụng rất nhiều. Năm 1858 ông mất thọ 80 tuổi.