Hoàng Diệu

Ông tự Quang Viễn, hiệu Tĩnh Trai, sinh tại xã Xuân Đài, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Năm 1873 ông được điều động về Huế giữ chức Tham tri Bộ Hình, rồi Tham tri Bộ Lại kiêm Đô sát viện, sung Cơ mật đại thần. Năm 1878, sau khi hoàn thành tốt việc cứu giúp nạn nhân ở Quảng Nam bị bão lụt, ông được thăng Tổng đốc An Tĩnh (Nghệ An - Hà Tĩnh). Chưa đầy một tháng, ông được triệu về kinh, đại diện cho triều đình đứng ra điều đình với sứ thần Tây Ban Nha về việc thông thương. Ít lâu sau, ông được thăng Binh bộ Thượng thư.

Năm 1880, ông được bổ nhiệm làm Tổng đốc Hà Ninh (Hà Nội - Ninh Bình) để thay Nguyễn Tri Phương đã tuẫn tiết với thành Hà Nội từ năm 1873. Ông nổi tiếng cương trực và là một trong những người tích cực chủ chiến. Khi thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882), ông khẩn trương chỉ đạo việc đào hào, đắp lũy để phòng thủ. Ông không lùi bước trước những yêu sách vô lí của giặc. Sau khi thành Hà Nội thất thủ, ông tự vẫn, để lại di biểu.