ĐINH CÔNG TRÁNG (1842 – 1887)

Quê tại làng Trinh Xá, huyện Thanh Liêm (nay là xã Thanh Tân, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam). Ông là sĩ phu yêu nước, lãnh tụ của cuộc Khởi nghĩa Ba Đình chống Pháp nổi tiếng cuối thế kỷ XIX. Khi quân Pháp tiến hành công cuộc xâm chiếm Bắc Kỳ lần thứ 2 (năm 1882), Đinh Công Tráng lúc đó là đang giữ chức Chánh Tổng, đã tham gia chiến đấu trong đội quân của Hoàng Tá Viêm và phối hợp với Lưu Vĩnh Phúc đánh Pháp, ông đã đánh bại Rivière (chỉ huy của Pháp) tại trận Cầu Giấy ngày 19-5-1883. Tháng 7/1885, kinh thành Huế thất thủ, vua Hàm Nghi ban chiếu Cần Vương kêu gọi sĩ phu, văn thân và nhân dân cả nước đứng lên kháng chiến giúp vua bảo vệ quê hương đất nước. Hưởng ứng chiếu Cần Vương, Đinh Công Tráng phát động khởi nghĩa Ba Đình (huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa). Sau khi khởi nghĩa nghĩa Ba Đình thất bại, ông tiếp tục rút về chống Pháp tại miền Tây Thanh Hóa và miền Tây Nghệ An. Ông bị địch vây bắt và vào ngày 6 tháng 10 năm 1887. Tướng Pháp có tên là Mason nhận định về Đinh Công Tráng: “Ông là người có trật tự, trọng kỷ luật, cương trực hay nghiêm trị những thủ hạ quấy nhiễu dân, có chí nhẫn nại, biết mình, biết người không bao giờ hành binh cẩu thả, giỏi lập trận thế” (theo sách Từ điển nhân vật lịch sử).